xDuLieu ⮞Thiết kế thí nghiệm ⮞Thí nghiệm một yếu tố ⮞Xử lý các số liệu thiếu

Xử lý các số liệu thiếu

Trong quá trình thí nghiệm cũng như thu thập số liệu, có thể xẩy ra trường hợp thiếu số liệu vì lý do này hay lý do khác. Khi đó ta có thể bỏ số liệu thiếu, xem bố trí thí nghiệm thuộc kiểu không cân bằng và xử lý số liệu theo hướng này.

Ta cũng có thể ước tính số liệu bị thiếu sao cho ảnh hưởng của nó đến tổng phương sai sai số `SS_E` phải bé nhất. Phương pháp thực hiện như sau:

• Số liệu bị thiếu thuộc mức `i` của yếu tố khảo sát và ở lần lặp thứ `j` (hay thuộc khối `j`) của mức này. Giả sử số liệu này là `x`.
• Gọi `y_i`’ là tổng các số liệu ở mức `i`, `y_j'` là tổng các số liệu ở lần lặp `j` (hay khối `j`), `y''` là tổng của tất cả số liệu. Các tổng số này được tính khi số liệu bị thiếu.
• Tính `SS_E` trong trường hợp số liệu bị thiếu được thay bằng `x`. Như vậy `SS_E` là một hàm của `x`.
• Để tìm giá trị `x` ảnh hưởng ít nhất đến `SS_E`, ta lấy đạo hàm `SS_E` theo `x` và cho đạo hàm này bằng 0:

  `(dSS_E)/dx = 0`

  (63)

• Giải phương trình (63) ta thu được kết quả:
  

  `x=(ay'_i+by'_j-y'')/((a-1)(b-1))`

  (64)

• Cần lưu ý là độ tự do của `SS_E` giảm đi một.