Do nhu cầu cao về cơ sở dữ liệu nên có nhiều tập đoàn và công ty tham gia, tạo nên một trị trường khá lớn. Theo số liệu của Gartner, trong năm 2015, doanh số của thị trường này là 35,9 tỷ đô la, tăng 8,7% so với năm 2014 (33,1 tỷ đô la).

Thống lĩnh thị trường này là 3 đại gia Oracle, Microsoft và IBM chiếm đến 77,5% doanh số. Oracle dẫn đầu với 41,6% thị phần, tiếp theo là Microsoft chiếm 19,4%, và IBM với 16,5%.

Các hệ quản trị cơ sở dữ liệu (HQTCSDL) hoạt động theo mô hình quan hệ chiếm địa vị thống trị. Doanh số của các HQTCSDL NoSQL chỉ là 364 triệu đô la.

Hiện nay đang có một số lượng đáng kể HQTCSDL đang được sử dụng. Đến tháng 11 năm 2018, DB-Engine đã xem xét, đánh giá và xếp hạng 336 HQTCSDL.

Trong số các HQTCSDL thương mại, nổi bật hơn cả là Oracle của công ty cùng tên, SQL Server và MS Access của Microsoft, DB2 của IBM. Trong đó MS Access được xem là dành cho những cơ sở dữ liệu nhỏ.

Về phía các HQTCSDL mã nguồn mở, thông dụng hơn cả là MySQL, PostgreSQL, SQLite, MariaDB, MongoDB.

Khi xem xét sự thay đổi của các HQTCSDL về thị trường cũng như về mặt công nghệ trong một số năm gần đây, ta thấy nổi lên một số xu hướng sau:

• Để nâng cao hiệu quả, một số công cụ và trình tiện ích thường sử dụng được đưa thẳng vào cơ sở dữ liệu và quản lý bởi HQTCSDL thay vì đặt ở chương trình ứng dụng như trước đây. Do đó tốc độ thực thi nhanh hơn, tốn ít công sức để bảo trì hơn.
• Sự bùng nổ của thương mại điện tử làm rất nhiều HQTCSDL phải hoạt động trong điều kiện nặng nề hơn (24/7), lượng truy vấn nhiều hơn. Điều này bắt HQTCSDL phải hoạt động ổn định hơn, bền vững hơn.
• Sự bùng nổ của các phương tiện di động có khả năng kết nối internet (như điện thoại di động, máy tính bảng) có cấu hình phần cứng phần nào hạn chế. HQTCSDL cài đặt trên các phương tiện di động ấy thường là một phần của các chương trình ứng dụng (thường được gọi là app) và có thể xem như một tiện ích của các chương trình ấy. Khi đó HQTCSDL có kích thước nhỏ, lưu một số lượng dữ liệu vừa đủ để phục vụ cho cá nhân và nơi cung cấp ứng dụng.
• Xu hướng gia tăng của các cơ sở dữ liệu NoSQL. Do tính phức tạp của dữ liệu ngày càng tăng, dữ liệu không chỉ đơn thuần là những ký tự ASCII, mà còn là âm thanh, hình ảnh, ... nên SQL không còn đủ để làm việc với những dữ liệu như vậy. Ngưởi ta đã thấy những HQTCSDL phi SQL ngày càng phát triển (như MongoDB), những HQTCSDL SQL truyền thống đã bắt đầu tích hợp thêm một số công cụ để làm việc với những dữ liệu loại này.
• Điện toán đám mây được phổ cập ngày càng rộng nhờ các ưu thế: chi phí đầu tư thấp, chi phí vận hành giảm, khả năng triển khai nhanh, linh hoạt trong sử dụng, tận dụng được sức mạnh của các máy tính tạo nên đám mây, ...